Vaak zijn ijzeren balansen roestig, vuil en zijn ze geheel of gedeeltelijk geverfd. Het komt bij de grotere balansen vaker voor dat ze zwart geschilderd zijn en dat de erin aangebrachte initialen en jaartallen met goudkleurige verf zijn ingekleurd. Waarschuwing Probeer een oude balans nooit uit elkaar te halen om hem beter schoon te kunnen maken, de kans is namelijk heel groot dat er onderdelen gaan breken! De stappen 1 t/m 10 voor het schoonmaken van ijzeren balansen 1 Allereerst dienen stickers en andere erop geplakte zaken en eventuele lijmresten verwijderd te worden. Dat kan door eventueel gebruik te maken van wasbenzine. 2 Vuil kan verwijderd worden door de balans met een zachte nagelborstel en zo heet mogelijk water en zeep af te wassen. 3 De balans daarna goed afdrogen / laten drogen. 4 Verfresten kunnen met afbijtmiddel worden verwijderd, dat wil zeggen de balans insmeren, het afbijtmiddel laten intrekken en afvegen met een doek. Bij meerdere verflagen deze behandeling herhalen. 5 Roest dient omzichtig te worden verwijderd door middel van bijvoorbeeld een kleine power tool waarin een zachte staaldraadborstel ronddraait. Met omzichtig verwijderen wordt bedoeld: 5a Met een op hoge toeren draaiende zachte draadborstel zacht borstelen, zodanig dat er geen beschadigingen in het ijzer (groeven) worden veroorzaakt en ook zodanig dat het ijzer niet blank wordt geborsteld. 5b Het ijzer dient na het ontroesten een zwart oppervlak te behouden en dus niet blank geborsteld te zijn! 6 Na het ontroesten de balans weer met een zachte nagelborstel en zo heet mogelijk water schoonborstelen. 7 De balans daarna goed afdrogen / laten drogen. 8 De balans, eventueel met een kwastje, insmeren met dunne, blanke bijenwas. Als de was nog zacht is met een zachte doek afwrijven. Indien nodig deze behandeling een paar keer herhalen totdat er geen vuil meer op de doek achterblijft. 9 De was goed laten uitharden. 10 Tenslotte de balans met een zachte borstel en/of doek opwrijven zodat het ijzer gaat glimmen. Het ijzer is op die manier niet alleen mooi schoon, maar is zo met een laagje bijenwas tevens beschermd tegen roest. Voorbeeld: www.goudenzilverweging > Specifieke objecten > Balansen voor goud- en zilverweging > Balans gemaakt door Paulus Dorsman in 1742 collectie W Foto’s: Webmuseum goudenzilverweging.nl
