De Nederlandsche Bank (DNB) In het kader van goud- en zilverweging zijn in ons land de kluizen waar de DNB-goudvoorraad is opgeslagen de belangrijkste plek. Vroeger werd daar vooral munt-gerelateerd goud en zilver gewogen, later gebeurde dat met goud- en zilverbaren in het groot. De op de foto’s getoonde goudbaren wegen circa 12,5 kilogram en in mei 2023 vertegenwoordigde een dergelijke goudbaar een waarde van circa € 743.000,=. In 2020 waren er plannen voor een grondige renovatie van het DNB-hoofdkantoor te Amsterdam. De daar opgeslagen goudvoorraad en de strategische bankbiljettenvoorraad zou worden verhuisd naar een nieuw te bouwen DNB-Cashcentrum op het defensieterrein Camp New Amsterdam (CNA) op de voormalige vliegbasis Soesterberg te Huis ter Heide, gemeente Zeist. De planning zag er als volgt uit. Planning in 2020 van de renovatie van het verouderde DNB-hoofdkantoor te Amsterdam * Voorbereidende werkzaamheden: juli 2020 * Start sloopwerken, zoals de ronde toren, één van de twee torens van het hoofdkantoor: eind 2020 * Start renovatiewerkzaamheden: begin 2021 * Renovatie gereed: eind 2024. Planning in 2020 van de nieuwbouw van het DNB-Cashcentrum te Zeist * Start werkzaamheden: 2019 * Nieuwbouw gereed: april 2023 Uit de beide planningen blijkt dat de renovatie van het DNB-hoofdkantoor te Amsterdam samenvalt met de nieuwbouw van het DNB-Cashcentrum te Zeist. Tijdens de renovatie van het hoofdkantoor lag het goud en geld bovendien, gezien de veiligheid, in de weg. Daarom werden goud en geld gefaseerd van Amsterdam naar Zeist verhuisd. Dat was een enorme operatie maar daar had DNB al ervaring mee. Eerder werd namelijk een deel van onze goudvoorraad uit de VS al naar Nederland teruggehaald. De gefaseerde verhuizing van het goud en geld van Amsterdam naar Zeist DNB verplaatste haar goudvoorraad en het bankbiljettenbedrijf gefaseerd van Amsterdam naar Zeist: 1e fase Tijdelijke opslag in de lege kluizen van de voormalige gelddrukkerij Joh. Enschedé te Haarlem. 2e fase Definitieve opslag in het nieuwe DNB-Cashcentrum te Zeist. Het transport van het goud en geld werd gefaseerd uitgevoerd omdat de renovatie van het DNB-hoofdkantoor te Amsterdam: * Samenviel met de nieuwbouw van het Cashcentrum te Zeist. * Sneller zou verlopen, goud en geld lagen in Amsterdam in de weg en dat was riskant/onveilig. Niet alleen het goud maar ook het bankbiljettenbedrijf van DNB (de 'geldvloer' en het guldenloket, waar mensen nog altijd oude guldenbiljetten voor euro’s konden inwisselen) werd verhuisd. DNB verwerkte en repareerde jaarlijks ongeveer een miljard aan contant geld. Alle eurobiljetten in Nederland werden ingezameld, gecontroleerd en verdeeld vanuit het DNB-gebouw in het hart van Amsterdam. Daarvoor waren veel waarde transporten en veel marechaussees op motoren nodig die Amsterdamse wegen en kruispunten moesten stilleggen. Kortom: dat was voor zowel DNB als voor de stad Amsterdam erg onhandig. Door de verplaatsing van de goudvoorraad en het bankbiljettenbedrijf naar het nieuwe DNB-Cashcentrum te Zeist werd dubbele beveiliging voorkomen. Over de logistiek van de verhuizing werden om veiligheidsredenen uiteraard geen mededelingen gedaan. Verhuizing van de DNB-goud- en geldvoorraad van Amsterdam naar Haarlem: 02-10-2020 t/m eind oktober 2020 In oktober 2020 werd de complete Amsterdamse DNB-goud- en bankbiljettenvoorraad vanwege de geplande gedeeltelijke sloop en renovatie van het DNB-hoofdkantoor in Amsterdam tijdelijk naar de leegstaande kluizen van de voormalige gelddrukkerij Joh. Enschedé te Haarlem verhuisd. Het ging daarbij om meer dan 14.000 goudbaren van circa 12,5 kilogram ter waarde van 10,4 miljard euro: een derde van de totale Nederlandse goudvoorraad. Het goud en geld werd tijdelijk in Haarlem ondergebracht omdat de renovatie van het Amsterdamse hoofdkantoor al was gestart voordat het nieuwe nog te bouwen DNB-Cashcentrum te Zeist gereed was. Conform planning moesten het goud en geld in 2023 in het nieuwe DNB-Cashcentrum te Zeist komen te liggen. De kostbare voorraad zou dus niet meer naar Amsterdam terugkeren. Het betrof een enorme operatie met bijzondere beveiligingseisen waarbij Defensie, Marechaussee, Politie en gemeenten nauw met elkaar samenwerkten. Het goud en geld werden verplaatst in meerdere transporten. De route naar Haarlem maakte de bank uit veiligheidsoverwegingen uiteraard niet bekend. Verhuizing van de DNB-goud- en geldvoorraad van Haarlem naar Zeist: medio april 2023 t/m 15-05-2023 Op 15-05-2023 werden de laatste goudbaren samen met de strategische voorraad bankbiljetten ter waarde van 4,5 miljard euro onder beveiliging van de Koninklijke Marechaussee afgeleverd in het nieuwe DNB-Cashcentrum te Zeist. Het Cashcentrum werd op tijd en binnen budget gebouwd, is een gloednieuw gebouw met een state-of-the-art beveiliging en is uitstekend bereikbaar voor de goud- en geldtransporten van en naar DNB. De ruim 14.000 goudstaven uit de goudkluis te Amsterdam die uiteindelijk in Zeist werden opgeslagen vormden ongeveer 31% van de totale DNB-goudvoorraad. Nog eens 31% lag in kluizen van de Amerikaanse centrale bank, de Federal Reserve, in New York. De overige 38% lag in Londen en de Canadese hoofdstad Ottawa. Eind 2024 zal het DNB-hoofdkantoor in Amsterdam gerenoveerd zijn. Midden in Amsterdam is dan een veel minder strenge beveiliging nodig omdat het goud en geld van DNB zich daar niet meer bevindt. Om die reden is het pand dan gemakkelijk voor publiek toegankelijk. Het DNB Cashcentrum heeft de volgende functies: * De opslag van goud, bankbiljetten en munten. * De controle en sortering van eurobankbiljetten. * De aanlevering vanuit het DNB-Cashcentrum van bankbiljetten en munten aan waarde vervoerders die deze vervolgens naar banken, geldautomaten en winkels brengen. * Onderzoek en registratie van valse bankbiljetten en munten in het Nationaal Analysecentrum. Eén van de redenen om het DNB-Cashcentrum te situeren op het defensieterrein Camp New Amsterdam is dat bouwen op een militair terrein goedkoper is omdat het terrein al goed wordt beveiligd/bewaakt. Een ander voordeel van de verhuizing van een deel van DNB naar Zeist is dat de Koninklijke Marechaussee, die van groot belang is bij de beveiliging van de transporten van de DNB, op Camp New Amsterdam is gevestigd. Ook wat betreft de logistiek is het gunstiger ten opzichte van de situatie in Amsterdam omdat goud en geld dat op transport moet niet eerst de drukke binnenstad van Amsterdam in of uit hoeft. De renovatie van het DNB-hoofdkantoor te Amsterdam Vanaf 25-03-1814 zet DNB zich in voor een stabiele economie in Nederland. Sinds 1968 gebeurt dat vanuit het toen officieel in gebruik genomen DNB-hoofdkantoor aan het Frederiksplein te Amsterdam. In 2020 was dat gebouw echter zowel technisch als gebruik technisch sterk verouderd: tegels vielen van de buitenmuren, er waren lekkages en de technische installaties moesten vervangen worden. Het gebouw gebruikte bovendien veel energie en stootte veel CO2 uit. In 2020 werd de planning opgesteld om het gebouw van eind 2020 tot eind 2024 grondig te renoveren. Duurzaamheid/circulariteit Tijdens de tijdens de renovatie staat duurzaamheid en circulariteit centraal. De ronde toren wordt afgebroken en de prefab-delen daarvan worden milieuvriendelijk afgevoerd en elders hergebruikt. Ook wordt gesloopt beton als circulair beton hergebruikt. Het gebouw is na de renovatie ook duurzaam. Het energieverbruik en de CO2-uitstoot zullen met meer dan 80% afnemen. Er komen zonnepanelen op de daken en in, op en rond het gebouw komt veel groen waar insecten en vogels kunnen leven. Ook wordt het gebouw flexibel ingericht, zodat het indien nodig later gemakkelijk aangepast kan worden. Zo is het DNB-hoofdkantoor na de renovatie helemaal klaar voor de toekomst. Geld, goud en medewerkers zijn verhuisd Om de renovatie mogelijk te maken moest niet alleen het in het DNB-hoofdkantoor aanwezige goud en geld worden verhuisd. Ook de medewerkers hebben vanwege de renovatie het pand tijdelijk verlaten. Vanaf eind 2020 tot eind 2024 zetten zij zich vanuit het Tooropgebouw bij Amsterdam-Amstel in voor een stabiele economie in Nederland. Als de renovatie klaar is heeft het Amsterdamse DNB-hoofdkantoor een veel transparanter, opener karakter met een groot openbaar gedeelte zodat de deuren van het kantoor straks voor het publiek/alle Nederlanders opengesteld kunnen worden. Dat was alleen mogelijk door het daar opgeslagen geld en goud tijdelijk naar Haarlem en later definitief naar het beter bereikbare DNB Cashcentrum in Zeist over te brengen waardoor er saillant minder zware beveiligingsmaatregelen nodig zijn. Ook de vele waarde transporten werden op die manier uit het Amsterdamse stadscentrum geweerd. Rondom de vroegere goudkluis komt een gedeelte dat voor het publiek is opengesteld. Hier kan men de kunstcollectie en de geld- en muntenverzameling van DNB bekijken, of een seminar, lezing of debat bijwonen. Op de plek waar eerder de ronde toren stond, komt een beeldentuin waar bezoekers in alle rust kunnen vertoeven en bijvoorbeeld rustig een boek kunnen lezen. En aan de kant van de Singelgracht komt een vlonder waar iedereen van het water kan genieten. Door alle geschetste maatregelen wordt het DNB-hoofdkantoor een kennisinstituut en ontmoetingscentrum voor medewerkers, de financiële sector, Amsterdammers en alle andere Nederlanders en is een zware beveiliging vanwege het in het gebouw aanwezige goud en geld niet meer nodig. Die zware veiligheidsmaatregelen gelden wel rondom het DNB-Cashcentrum in Zeist, dat bovendien goed bereikbaar is voor alle waarde transporten. Feitelijk is dat de kern van de hele operatie. Foto’s 1 Foto goudbaren Bron: https://www.dnb.nl/over-ons/organisatie/goud/ 2 Foto goudbaar Bron: https://nos.nl/nieuwsuur/artikel/2305279-vragen-over-de-nationale-goudreserve-van-de-nederlandsche-bank 3 Foto transport Haarlem-Zeist 15-05-2023 768x432a Bron: https://nos.nl/artikel/2475236-15-miljard-aan-goud-en-contanten-in-het-diepste-geheim-verhuisd-naar-zeist 4 Foto DNB-Cashcentrum Zeist Bron: https://www.dnb.nl/algemeen-nieuws/persbericht-2023/dnb-goud-verplaatst-naar-nieuwe-kluis-in-zeist/
