www.goudenzilverweging.nl Goud- en zilverweging

Andere objecten

IJk- en justeermeester-generaal van het Troois gewicht Theodorus Antonius Nagel

Geboren
27-03-1774

Overleden
20-12-1831

In functie
1814-1819

Benoemingen
Bij besluit van de Souvereine Vorst van 29-12-1814 werd hij benoemd tot ijk- en justeermeester-generaal van het Troois gewicht over het Koninkrijk der Nederlanden.


T.A. Nagel werd eervol ontslagen toen op 31-12-1819 de functie van ijk- en justeermeester-generaal werd afgeschaft, per 01-01-1820 het metrieke stelsel werd ingevoerd en tegelijkertijd het Troois gewicht werd afgeschaft. Hij werd op
14-03-1820 benoemd tot arrondissementsijker te Amsterdam.


Merk
De naar links klimmende, gekroonde Generaliteits- of Statenleeuw, met zwaard en pijlenbundel, in een rond stempelveld, met links, rechts en daaronder respectievelijk de letters T, A en N.

De gekroonde Generaliteits- of Statenleeuw was het wapen van de Staten-Generaal van de Zeven Verenigde Nederlanden. Dat was feitelijk de leeuw uit het wapen van het graafschap Holland; een naar links klimmende leeuw, met een naar buiten gekrulde staart, onder toevoeging van het (krijgs)zwaard en de pijlenbundel van zeven pijlen uit het Generaliteitswapen. De leeuw was gekroond met een koningskroon omdat de "Hoogmogende heren" van de Staten-Generaal daarmee hun soevereiniteit wilden benadrukken.

Op het bankgewicht voor 1000 zilveren ruiterschellingen van 5 1/2 stuiver met de zak uit de collectie van Webmuseum goudenzilverweging.nl zijn het merk van de ijk- en justeermeester-generaal van het Troois gewicht over het gehele gewest Holland en West-Friesland S.G. Nagel (1748-1814) en de jaarletter G van 1815 afgeslagen.

Het is opmerkelijk dat het merk van S.G. Nagel en de jaarletter G van 1815 op de kraag zijn afgeslagen. S.G. Nagel was immers op 28-11-1814 al overleden en T.A. Nagel was, sinds hij bij besluit van de Souvereine Vorst van
29-12-1814 tot ijk- en justeermeester-generaal van het Troois gewicht over het Koninkrijk der Nederlanden werd benoemd, in 1815 al in functie. 
T.A. Nagel heeft klaarblijkelijk in het begin het merk van S.G. Nagel gebruikt en gebruikte als eerste jaarletter de G van 1815.

Het is zeer aannemelijk dat de slagstempels van S.G. Nagel nog even door T.A. Nagel werden gebruikt. T.A. Nagel moest na 29-12-1814, toen hij bij besluit van de Souvereine Vorst werd benoemd tot ijk- en justeermeester-generaal van het Troois gewicht over het Koninkrijk der Nederlanden, immers voor het jaar 1815 in korte tijd zijn eigen slagstempels laten snijden. Een slagstempel was niet binnen enkele dagen gesneden. Rio Holtman informeerde mij, aan de hand van enkele foto's van aantekeningen van stempelsnijders van de Munt te Utrecht, over het feit dat zij in februari 1947 in totaal 41,5 uur bezig waren om twee slagstempels te snijden met een formaat van 2 mm hoogte. We hebben het hier dus over edel handwerk op de millimeter.

Op de GMVV-veiling (Gewichten en Maten Verzamelaars Vereniging) van zaterdag 11-06-2016 werd onder kavel 30 een krukgewicht van 4 MARK aangeboden. Dat gewicht is eveneens gemerkt met een Franse of Trooise lelie, een (versleten) merk van S.G. Nagel en een scherp afgeslagen jaarletter G van 1815.

Het makersmerk van T.A. Nagel bestaat uit de naam NAGEL in een liggende, ovalen cartouche (een met krullen en rolwerk omlijst, meestal gebogen vlak, waarop een opschrift is of kan worden aangebracht) waarvan alleen de onderzijde met krullen is versierd.

Noot
In 2000 jaar gewichten in de Nederlanden wordt op blz. 176 het makersmerk van T.A.Nagel (de naam NAGEL afgestempeld in een liggend ovaal met cartouche, een met krullen en rolwerk omlijst meestal gebogen vlak, waarop een opschrift is of kan worden aangebracht) abusievelijk aan S.G.Nagel toegeschreven.

Verdere gegevens
T.A. Nagel was een neef van S.G. Nagel en woonde in de Huidenstraat no.7 te Amsterdam.

De zaak van S.G. Nagel werd na zijn overlijden op 28-11-1814 door T.A. Nagel voortgezet.

Foto’s: K 9787 R.J. Holtman  /  Webmuseum goudenzilverweging.nl  /  Een afbeelding uit: Ambachten, neringen en bedrijven, Alphabetisch voorgesteld aan de jeugd. Haarlem Erven J. Bohn. z.j.