De serie documenten Metriek gewicht 20a, 20b e.v. belicht de Wet d.d. 07-04-1869 (Staatsblad no. 57) en een aantal besluiten als vervolg op de genoemde wet. Wet d.d. 07-04-1869 (Staatsblad 57); betreffende maten, gewichten en weegwerktuigen WET van den 7 April 1869, S. 57, betreffende de Maten, Gewichten en Weegwerktuigen (IJKWET) Zooals deze laatstelijk is gewijzigd bij de wet van 25 Juli 1919, S. 522. De Wet d.d. 07-04-1869 (Staatsblad no. 57) wordt vanwege de omvang in de transcriptie niet in zijn geheel beschreven, alleen de artikelen die betrekking hebben op de gewichten worden vermeld. Het betreft de volgende uitgave: NEDERLANDSCHE STAATSWETTEN Editie Schuurman & Jordens No. 14 IJKWET Wet van den 7den April 1869, S. 57, zooals deze wet is gewijzigd bij de wetten van 27 Mei 1869, S. 88, 19 Juni 1871, S. 62, 31 December 1872, S. 160 en 161, 8 Juli 1874, S. 96, 28 December 1879, S. 249, 30 December 1880, S. 254, 30 December 1881, S. 253, 15 April 1886, S. 64, 2 Mei 1897, S. 122 en 25 Juli 1919, S. 522, betreffende de MATEN, GEWIGTEN EN WEEGWERKTUIGEN met aanteekeningen, bijlagen en alphabetisch register ELFDE DRUK door Dr. L. Leijdesdorff Referendaris ter Gemeente-Secretarie van Utrecht Zwolle - W.E.J. Tjeenk Willink - 1925 Voor mogelijke aanvullingen en wijzigingen zie men achter het register WET van den 7 April 1869, S. 57, betreffende de Maten, Gewichten en Weegwerktuigen. (IJKWET) Zooals deze laatstelijk is gewijzigd bij de wet van 25 Juli 1919, S. 522. WIJ WILLEM III, BIJ DE GRATIE GODS, KONING DER NEDERLANDEN, PRINS VAN ORANJE-NASSAU, GROOT-HERTOG VAN LUXEMBURG, ENZ., ENZ., ENZ. Allen, die deze zullen zien of hooren lezen, salut ! doen te weten: Alzoo Wij in overweging genomen hebben, dat het noodzakelijk is de wet en de wettelijke verordeningen betreffende een eenvormig stelsel van maten en gewigten door eene nieuwe wet te vervangen, alsmede voorschriften omtrent de weegwerktuigen bij de wet te geven; Zoo is het, dat Wij, den Raad van State gehoord en met gemeen overleg der Staten-Generaal, hebben goedgevonden en verstaan, gelijk Wij goedvinden en verstaan bij deze: Transcriptie Hoofdstuk I. HOOFDSTUK I. VAN DE MATEN, GEWIGTEN EN WEEGWERKTUIGEN. Artikel 1. De voorwerpen, in het jaar 1799 onder de naam van Mètre en Kilogramme in de Staatsarchieven van Frankrijk nedergelegd, zijn de grondslagen der maten en gewigten. De eenheid van maat is de afstand tusschen de middelpunten der eindvlakken van voornoemden Mètre bij de temperatuur van smeltend ijs. De eenheid van gewigt is het gewigt van voornoemd Kilogramme in het luchtledige. Artikel 2. Kopijen der voorwerpen, vermeld in art. 1, berusten als standaarden der maten en gewigten onder Onzen Minister van Arbeid, Handel en Nijverheid. Zij worden bewaard ter plaatse en op de wijze door Ons te bepalen. Zij worden met het Rijkszegel verzegeld, en tot hunne ontzegeling wordt Onze toestemming vereischt. Ons besluit dienaangaande bepaalt de voorzorgen, daarbij, en bij de wederverzegeling in acht te nemen. Artikel 3. De maten en gewigten, die bij uitsluiting in het Rijk mogen worden gebezigd, zijn: Opmerking: Hier worden de namen en waarden genoemd van a. Lengtematen, b. Vlaktematen, c. Ruimtematen, d. Inhoudsmaten en e. Gewigten. Hier wordt alleen het onderdeel e. Gewigten vermeld. e. Gewigten Myriagram 10 kilogrammen, 10,000 grammen of 10 pond. KILOGRAM of pond grondslag der gewigten. Hectogram of ons. 0,1 kilogram, 100 grammen of 0,1 pond. Dekagram of lood. 0,01 kilogram, 10 grammen of 0,01 pond. GRAM of wigtje. 0,001 kilogram of 0,001 pond. Decigram 0,1 gram of 0,1 wigtje. Centigram 0,01 gram of 0,01 wigtje. Milligram 0,001 gram of 0,001 wigtje. De namen en waarden der lengtematen kunnen, met bijvoeging van het woord VIERKANTE, als vlaktematen, en met bijvoeging van het woord KUBIEKE, als ruimte- of inhoudsmaten gebezigd worden. Het gebruik van de scheepston als inhoudsmaat van binnenvaartuigen en van zeeschepen, bedoeld bij de wetten van 22 April 1852 (Staatsblad no. 61) en van 14 Julij 1854 (Staatsblad no. 105), blijft geoorloofd. Artikel 4. Van de maten en gewigten worden geene andere dan halve, geheele en de bij algemeenen maatregel van bestuur aan te wijzen veelvouden vervaardigd. Ook mogen gewigten van vijf en twintig kilogrammen (25 pond) worden vervaardigd. Artikel 5. Meetwerktuigen, strekkende om eene verbruikte hoeveelheid, bij de maat verkocht, aan te wijzen, zijn aan de voorschriften omtrent de maten onderworpen. De afzonderlijke bepalingen, omtrent gasmeters in deze wet voorkomende, kunnen op die meetwerktuigen geheel of gedeeltelijk door Ons van toepassing worden verklaard. Artikel 6. Voorwerpen zoo als drink-glazen of bekers, waarin dranken tot onmiddellijk verbruik verstrekt worden, alsmede voorwerpen, zoo als kruiken, flesschen of karaffen en vaatwerk, waarin dranken of vloeistoffen zoowel tot onmiddellijk als tot later verbruik verstrekt worden, zijn niet als maten aan te merken, tenzij de inhoud daarop uitgedrukt is. Artikel 7. Het is verboden aan alle openbare besturen en collegien om in stukken door of van wege die besturen en collegien of hunne ambtenaren opgemaakt, andere benamingen van maten en gewigten uit te drukken, dan die in art. 3 genoemd. Gelijk verbod geschiedt aan alle regters, scheidsmannen, deskundigen, notarissen, procureurs, griffiers, deurwaarders, secretarissen en alle andere ambtenaren, bevoegd om akten en processen-verbaal op te maken en exploiten te doen. Het is verboden in verzoekschriften aan regterlijke autoriteiten het onderwerp van het verzoek in vreemde of afgeschafte maat of gewigt uit te drukken, behalve wanneer het verzoek goederen betreft, die zich in vreemde landen bevinden, naar vreemde landen bestemd zijn of van daar moeten worden geleverd, of koopwaren in de omschrijving van het laatste lid van art. 10 vallende. Artikel 8. Onderhandse geschriften, waarin het onderwerp der verbindtenis alleen in vreemde of afgeschafte maat of gewigt is uitgedrukt, worden niet geregistreerd dan tegen betaling eener geldboete van ƒ 10 buiten het verschuldigde registratieregt. Van deze bepaling zijn uitgezonderd: Besloten en olographische (Noot: dat wil zeggen; eigenhandig geschreven) testamenten en alle stukken buiten ’s lands opgemaakt of goederen betreffende, die zich in vreemde landen bevinden, naar vreemde landen bestemd zijn of van daar moeten worden geleverd, of koopwaren in de omschrijving van het laatste lid van art. 10 vallende, alsmede stukken vóór het in werking treden dezer wet opgemaakt. De akten, in de vorige zinsnede genoemd, mogen ook ten opzigte van de vreemde of oude benamingen worden aangehaald en vermeld in later opgemaakte openbare en onderhandsche akten, onverminderd de verpligting tot het bezigen der benamingen in art. 3 genoemd bij de handeling, door die later opgemaakte akten geconstateerd. Artikel 9. Voor ieder koopmansboek of uittreksel uit een koopmansboek, waarin het onderwerp der verbindtenis alleen in vreemde of afgeschafte maat of gewigt is uitgedrukt en dat niet valt in de uitzondering van het tweede lid van art. 8, is eene geldboete van ƒ 10 verschuldigd, wanneer het in regten wordt overgelegd of in een regtsgeding wordt gebruikt. Artikel 10. In aankondigingen betrekkelijk onroerende goederen of van koopwaren, die bij de maat of bij het gewigt worden verkogt, hetzij in dagbladen, aanplakbiljetten of op andere wijze, daaronder begrepen de etiketten aan de koopwaren zelve gehegt of daarbij aanwezig, moeten de maten en gewigten, vermeld in art. 3, worden genoemd. Dit voorschrift is niet toepasselijk op buiten ’s lands gelegen goederen, noch op koopwaren, die naar het buitenland zijn bestemd of die bij de maat worden verkogt in den toestand waarin zij uit het buitenland zijn ingevoerd, mits zij onaangebroken en niet onverpakt zijn. Deze goederen kunnen naar de buitenlandsche maat verkogt worden. Artikel 11. Het bezitten of voorhanden hebben van niet met deze wet of met Onze ter uitvoering daarvan genomen besluiten overeenkomstige maten, gewigten, weegwerktuigen en gasmeters, op plaatsen, bestemd of gebruikt tot het verkoopen, inkoopen, afleveren of in ontvang nemen van waren, of waar die voorwerpen tot grondslag van heffingen of andere ontvangsten strekken, is verboden. Dit verbod is niet van toepassing op plaatsen, waar maten, gewigten, weegwerktuigen en gasmeters vervaardigd of hersteld worden. Artikel 12. Op de maten en gewigten is hun wettelijke naam of waarde uitgedrukt. Op de weegwerktuigen is de zwaarte der grootste belading, waarvoor zij bestemd zijn, uitgedrukt. Op de gasmeters is het grootste verbruik per uur, dat zij bestemd zijn aan te wijzen, uitgedrukt. Een algemeene maatregel van inwendig bestuur regelt de overige voorwaarden, waaraan maten, gewigten, weegwerktuigen en gasmeters moeten voldoen, benevens de geoorloofde afwijkingen. Artikel 13. Door Ons worden, voor zooveel nodig, bij algemeenen maatregel van inwendig bestuur voorschriften vastgesteld omtrent de wijze van meten en wegen, met betrekking tot de koopwaren, waarin handel gedreven wordt. Foto’s: Webmuseum Goudenzilverweging.nl
