Geboren 30-04-1745 Overleden 09-09-1781 In functie 1770-1781 Benoemingen Op 10-11-1770 door de Staten van Holland benoemd tot ijk- en justeermeester-generaal van het Troois gewicht over het gehele gewest Holland en West-Friesland. Na het afleggen van de proeve van bekwaamheid werd hij op 25-12-1770 aangesteld. Merk De naar links klimmende, gekroonde Generaliteits- of Statenleeuw, met zwaard en pijlenbundel, in een rond stempelveld, met links, rechts en daaronder respectievelijk de letters P, I en LC. De gekroonde Generaliteits- of Statenleeuw was het wapen van de Staten-Generaal van de Zeven Verenigde Nederlanden. Dat was feitelijk de leeuw uit het wapen van het graafschap Holland; een naar links klimmende leeuw, met een naar buiten gekrulde staart, onder toevoeging van het (krijgs)zwaard en de pijlenbundel van zeven pijlen uit het Generaliteitswapen. De leeuw was gekroond met een koningskroon omdat de "Hoogmogende heren" van de Staten-Generaal daarmee hun soevereiniteit wilden benadrukken. P.J. le Cointe heeft toen hij ijk- en justeermeester-generaal was talloze engelsen, gewichten voor goud- en zilverweging van 1,538024125 gram of veelvouden c.q. onderdelen daarvan, geijkt. Het makersmerk van P.J. le Cointe op de engelsen bestaat uit de in een nagenoeg rond stempelveld afgeslagen afkorting ENG met daarboven de letters PI en daaronder de letters LC. Het makermerk met twee vijfpuntige sterren in plaats van initialen van een ijk- en justeermeester-generaal Het makermerk met in een rond stempelveld de afkorting ENG met daarboven en daaronder een vijfpuntige ster in plaats van de initialen van een ijk- en justeermeester-generaal komt niet alleen voor op gewichten van 2 en 1 engels geijkt door Jacob l’Admiral maar ook op een gewicht van 3 engels geijkt door Pieter Jacob le Cointe. In het boek Nederlandse gewichten staat op blz. 167 dat er destijds in de collectie Zevenboom een gewicht van 1 engels voorkwam met eenzelfde makermerk met twee vijfpuntige sterren. Het is derhalve onduidelijk door wie en waarom dit afwijkende makermerk werd gebruikt. Noot Opmerkelijk is verder dat op het door l’Admiral geijkte gewicht van 1 engels een Trooise lelie is afgeslagen. Voor zover tot nog toe bij mij bekend sloeg alleen Laurens Constant uit Rotterdam een Trooise lelie op engelsen af. Dat staat niet alleen vermeld in het boek 2000 jaar gewichten in de Nederlanden op blz. 152 maar blijkt tevens uit enkele inmiddels bekende, door Laurens Constant vervaardigde engelsen waarop inderdaad een Trooise lelie is afgeslagen. Jo Zodenkamp schreef in Meten en Wegen op blz. 2336 over het makermerk van l’Admiral met twee sterren in plaats van de initialen ILA het volgende; “Dat twee sterretjes in plaats van initialen in het makersmerk wellicht werd toegepast in het geval zo’n gewicht als muntgewicht werd gebruikt”. Op basis van het onderstaande lijkt dat echter onwaarschijnlijk. In de koophandel, voor bankiers en geldwisselaars was het natuurlijk van belang om de massa van elke losse gouden en zilveren munt te kunnen bepalen. Bankiers waren uiteraard bekend met Ordonnanties waarin de massa' s van alle gangbare internationale gouden en zilveren munten waren aangegeven in Trooise eenheden, dat wil zeggen in engelsen en in azen. Door de toename van de West-Europese handel en omdat er veel oudere soorten gouden en zilveren munten in omloop bleven werd het aantal muntgewichten dat in één muntgewichtdoos meegenomen moest en kon worden uiteindelijk te groot. Het was praktischer om de massa van elke losse munt uit te drukken in een door iedereen geaccepteerde massa-eenheid. Op die manier zou men, met één serie gewichten, niet alleen de massa van alle in omloop zijnde munten, maar ook van ongemunt goud en zilver, kunnen bepalen. Om die reden gingen bankiers in het begin van de 18e eeuw, en met name tussen ongeveer 1750 en 1850, in plaats van een steeds groter wordend aantal muntgewichten, net als in de 16e eeuw, weer kleine series Trooise gewichten gebruiken. Dat was wellicht de stimulans om ook in de Noordelijke Nederlanden de muntgewichten te gaan vervangen door engelsen. Dergelijke gewichten werden in Engeland pennyweights (dwts), in Frankrijk estelins, esterlins, esterlings of deniers, in Italië denaro’s, in Keulen Englisch, in de Zuidelijke Nederlanden, esterlings, ynghelsen of inghelsen en in de Noordelijke Nederlanden engelsen genoemd. De benamingen engelsen, ynghelsen en esterlingh werden overigens vaak naast elkaar gebruikt. Bij mijn weten is er ook weleens geopperd dat een gewicht met een makermerk met twee vijfpuntige sterren in plaats van de initialen van de ijk- en justeermeester-generaal een standaardgewicht zou zijn. Maar of dat correct is………. Verdere gegevens P.J. le Cointe werd na het overlijden van l’Admiral, die buiten Holland in de uitoefening van zijn ambt veel over gebrek aan medewerking had te klagen, dan ook niet meer door de Staten-Generaal over de gehele Unie aangesteld. Foto’s: Webmuseum goudenzilverweging.nl / Een afbeelding uit: Ambachten, neringen en bedrijven, Alphabetisch voorgesteld aan de jeugd. Haarlem Erven J. Bohn. z.j.
