De Franse tijd c.q. de Frans-Bataafse of Bataafs-Franse tijd was de periode in de geschiedenis van het tegenwoordige Nederland die duurde van 1795 tot 1813. Met de Bataafse Republiek (1795-1806), vanaf 1801-1806 ook wel het Bataafs Gemenebest geheten, was er sprake van een overwegend Nederlands bestuur. Toen Lodewijk Napoleon (1778-1846) in 1806, op last van zijn broer Napoleon Bonaparte, koning van het Koninkrijk Holland (1806-1810) werd, nam Frankrijk in feite de macht over. Lodewijk Napoleon wordt door historici eigenlijk niet als een zelfstandig vorst maar louter als een gekroonde gouverneur, in dienst van de echte machthebber Napoleon I, beschouwd. Koning Lodewijk Napoleon probeerde echter toch een eigen koers te varen en kwam, tegen de instructies van zijn broer in, op voor de belangen van het Koninkrijk Holland. Dat leidde tot steeds meer toenemende conflicten met zijn broer Napoleon I. Als gevolg daarvan moest hij in 1810 aftreden, waarna het Koninkrijk Holland in zijn geheel werd ingelijfd door/bij Frankrijk en Nederland deel ging uitmaken van het Eerste Franse Keizerrijk (1810-1813). Overigens zou de invoering van de Franse wetgeving, de Code Napoleon of het Wetboek Napoleon, op 01-01-1811 van blijvende betekenis blijken…………………… Na de voor Napoleon I desastreus verlopen veldtocht naar Rusland en de nederlaag in de slag bij Leipzig van 16 tot 19 oktober 1813, verlieten de Franse troepen in 1813 ons land. Vooral door Gijsbert Karel graaf van Hogendorp (1762-1834) lag het initiatief voor een nieuwe staat niet bij de geallieerden. Hoewel de rol van Oranje in de jaren daarvoor voorbij leek te zijn, werd de zoon van de overleden Willem V (1748-1806), de prins van Oranje, vorst van Oranje-Nassau en de laatste erfstadhouder van de Republiek der Verenigde Nederlanden, gevraagd soeverein te worden. Na het vertrek van de Fransen werd in het noorden al snel begonnen met de vorming van een nieuwe staat. In 1813 aanvaardde Willem I (1772-1843) de hem aangeboden titel van Soeverein Vorst der Verenigde Nederlanden (21-11-1813 tot 16-03-1815).Op 16-03-1815 riep hij zichzelf uit tot koning van het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden en hertog van Luxemburg, waarna hij op 21-09-1815 in Brussel als Koning werd ingehuldigd. In hetzelfde jaar werd op het Congres van Wenen door de Europese mogendheden besloten om het hertogdom Luxemburg te promoveren tot groothertogdom en Willem te erkennen als eerste groothertog, met bevestiging van de koningstitel. Hiermee was de kersverse Nederlandse monarchie binnen Europa formeel erkend. Resumerend kan er dus gesteld worden dat het grootste deel van Nederland van 1795 tot 1810 door Frankrijk bezet was. Het was toen een vazalstaat van Frankrijk, terwijl Nederland van 1810 tot 1813 deel uitmaakte van het Eerste Franse Keizerrijk van Napoleon Bonaparte. In het boek 2000 jaar gewichten in de Nederlanden is over de laatste periode abusievelijk vermeld; Op blz. 33: “In de gebieden die bij het Franse Keizerrijk behoorden werden geen aparte Trooise gewichten voor goud of zilver meer gebruikt”. Op blz. 43: “In de gebieden die omstreeks 1810 bij Frankrijk behoorden werden geen aparte Trooise gewichten voor goud of zilver gebruikt”. Dat er tijdens de Franse overheersing wel degelijk Trooise gewichten in gebruik waren voor het wegen van goud en zilver wordt duidelijk aan de hand van een aantal Trooise gewichten waarop naast de Franse of Trooise lelie ook jaartallen tussen 1810 en 1813 zijn afgeslagen. Tot mei 2016 werd verondersteld dat de ijk- en justeermeester-generaal S.G. Nagel gedurende de periode 1810-1814 niet ijkte, maar alleen herijkte. Toen bleek echter dat het Webmuseum goudenzilverweging.nl in het bezit was van een aantal gewichten die gedurende de periode 1810-1813 geijkt waren, namelijk een gewicht van 3 engels; geijkt met de jaarletter C van 1811 en een sluitgewicht van 1 Troois pond; herijkt met onder meer de jaarletter C van 1811. Hieronder volgt een, overigens niet uitputtend en deels op oudere gegevens gebaseerd, overzicht van de bij de conservator van het webmuseum goudenzilverweging.nl bekende gewichten en balansen die gedurende de periode 1810-1813 door S.G. Nagel zijn geijkt dan wel herijkt. Uit de collectie Webmuseum goudenzilverweging.nl Een gewicht van 4 engels; herijkt met de jaarletter B van 1810. Een gewicht van 3 engels; geijkt met de jaarletter C van 1811. Een gewicht van 1 engels; geijkt met de jaarletter D van 1812. Een sluitgewicht van 1 Troois pond; gemerkt met de Franse of Trooise lelie, herijkt met onder meer de jaarletter C van 1811. Een bankgewicht voor 600 guldens van 20 stuiver met de zak; gemerkt met de Franse of Trooise lelie, geijkt met het jaartal 1811. Een krukgewicht van 50 mark; gemerkt met de Franse of Trooise lelie, herijkt met onder meer het jaartal 1811. De balansschaal van de balans voor goud- en zilverweging vervaardigd door C. Becker te Arnhem, geijkt met het esculaapteken,en herijkt met onder meer de jaarletter B van 1810. Uit particuliere collecties Een bankgewicht voor 300 florijnen van 28 stuiver; gemerkt met de .Franse of Trooise lelie, geijkt met het jaartal 1811. En sluitgewicht van 2 Troois pond; gemerkt met de Franse of Trooise lelie, herijkt met onder meer de jaarletters B van 1810 en C van 1811, zoals, gestaafd met foto’s, op 22-11-2016 gemeld door Denie Dijs. Uit de collectie van het Geldmuseum Utrecht (inv.no. YK 2231) / per 01-01-2014 collectie DNB Amsterdam Een zeskantig krukgewicht van 50 mark dat op 14-09-2012 door de conservatoren van de Webmusea oudegewichtjes.nl en goudenzilverweging.nl in het depot van het Geldmuseum werd aangetroffen; gemerkt met de Franse of Trooise lelie, herijkt met onder meer de jaartallen 1810, 1811 en 1812. Uit de collectie van het Laboratorium voor Electrotechniek van de Technische Hogeschool te Delft Een balansschaal voor het wegen van munten, herijkt met de jaarletters B van 1810 en C van 1811. Uit de collectie van het Universiteitsmuseum te Utrecht Engelsen waarop de jaarletters D van 1812 en E van 1813 zijn afgeslagen. Uit de collectie van het Rijksmuseum te Amsterdam Bankgewicht voor 200 zilveren rijders met de zak, herijkt met de jaarletters B van 1810 en C van 1811. Bankgewicht voor het wegen van 200 zilveren dukaten met de zak, herijkt met de jaarletters B van 1810 en C van 1811. Bankgewicht voor het wegen van 1000 gouden dukaten zonder zak, herijkt met de jaarletters B van 1810 en C van 1811. Bankgewicht voor het wegen van 500 gouden dukaten zonder zak, herijkt met de jaarletters B van 1810 en C van 1811. De bovengenoemde Nederlandse gewichten stammen, omdat ze geijkt zijn met jaarletters en jaartallen tussen 1810 en 1813 uit de tijd dat de Nederlanden ingelijfd waren bij het Eerste Franse Keizerrijk en zijn daar toen wellicht gejusteerd, maar zeker geijkt en/of herijkt en gebruikt. Overigens werd in de Nederlanden met de IJkwet van 21-08-1816 (Staatsblad 34) op 01-01-1820, tegelijk met de invoering van de metrieke handelsgewichten, het Troois gewicht afgeschaft. Foto: Webmuseum goudenzilverweging.nl
