In de periode 1912-1919 werden de messing gewichten vervaardigd conform het Koninklijk Besluit d.d. 06-11-1912 (Staatsblad no. 341). Tegenover de opschriften mocht, op de messing metrieke karaatgewichten van 1 ONS. en lichter, bestemd voor fijne wegingen van parels, diamanten en edelstenen, een getal worden aangebracht dat het aantal metriek karaat aangaf, gevolgd door de afkorting M.K. Daarbij gold: 10 metriek karaat = 10 M.K. = 2 gram = 2000 mg 5 metriek karaat = 5 M.K. = 1 gram = 1000 mg 2 1/2 metriek karaat = 2 1/2 M.K. = 0,5 gram = 500 mg 1 metriek karaat = 1 M.K. = 0,2 gram = 200 mg Opschriften 1912-1919 KILOGRAM. (= 1000 gram of 1 kilogram), ONS. (= 100 gram) en G. (= gram). De opschriften op de messing gewichten werden als KILOGRAM. ONS. en G. geschreven, dus met hoofdletters, gevolgd door een punt. Ze werden afgeslagen op de bovenzijde van het gewichtlichaam. Justeergelegenheid 1912-1919 De knop- en krukgewichten waren in het grondvlak voorzien van een justeeropening waarin schroefdraad was aangebracht, uitgezonderd waren de knopgewichten van 2 en 1 gram. Justering vond plaats door het aandrijven van het benodigde lood in de justeeropening. Bij de eerste ijking moest de justeeropening over tenminste 1/3 van de hoogte van het gewicht, de knop of de kruk inbegrepen, ongevuld zijn. Gieters- of fabrieksmerk 1912-1919 Het gieters- of fabrieksmerk moest in het grondvlak afgeslagen worden. Kantoormerk 1912-1919 Het was verplicht het kantoormerk in het grondvlak af te slaan, met ingang van 01-07-1913 diametraal tegenover het fabrieksmerk. De circulaire d.d. 03-02-1914 schreef voor dat het kantoormerk met de onderzijde van het cijfer naar het midden van het grondvlak gericht moest worden afgeslagen en op metrieke karaatgewichten 90° gedraaid. Goedkeuringsmerken 1912-1919 Een instructie voor de stempeling van de gewichten, waarin de plaats voor de merken nauwkeurig was omschreven bestond pas sinds 01-07-1913. Vanaf die datum moesten de goedkeuringsmerken op de messing gewichten als volgt afgeslagen worden: * de goedkeuringsmerken op de gewichten van 25 kilogram t/m 5 gram op het gewichtlichaam, dicht onder de bovenrand, onder het midden van het opschrift/de massa-aanduiding * ieder volgend ijkmerk indien mogelijk recht onder het voorgaande ijkmerk of anders rechts naast het eerste ijkmerk van de laatste rij * alle ijkmerken op de gewichten van 2 en 1 gram in het grondvlak Knopgewichten 1912-1919 In de periode 1912-1919 werden de messing knopgewichten vervaardigd als cilindrische knopgewichten met een massa van 2, 1 kilogram, 5, 2, 1 ons, 50, 20, 10, 5, 2 en 1 gram. Krukgewichten 1912-1919 In de periode 1912-1919 werden de cilindrische messing krukgewichten vervaardigd met een massa van 25, 20, 10 en 5 kilogram. De cilindrische gewichten van 2 kilogram en lichter hadden een knop, de zwaardere gewichten waren van een kruk voorzien. Milligramgewichten 1912-1919 (aluminium) Milligramgewichten opschriften 1912-1919 De massawaarden van 1000, 500, 200 100, 50, 20, 10, 5, 2 en 1 mg van de uit aluminium vervaardigde milligrammen werden aangeduid met een getal dat het aantal milligrammen aangaf zonder de aanduiding mg. Onder de massa-aanduiding mocht op gewichten van 200 mg en zwaarder het getal dat de massa in metriek karaat aangaf worden afgeslagen, gevolgd door de afkorting M.K. (Metriek Karaat). Dat was geen verplichting. Milligramgewichten vorm 1912-1919 Milligramgewichten kenden, afhankelijk van de massa, diverse vormen: * De milligramgewichten van 500, 50 en 5 mg waren rond en hol geslagen. * De milligramgewichten van 1000, 100, 10 en 1 mg waren vierkant en hol geslagen. * De milligramgewichten van 200, 20 en 2 mg waren langwerpig, met één opstaande korte zijde. Milligramgewichten materiaal 1912-1919 Milligramgewichten werden uit aluminium vervaardigd. Milligramgewichten justeergelegenheid 1912-1919 Justering van milligramgewichten bij de herijk was niet toegestaan. Milligramgewichten fabrieksmerk 1912-1919 Op de milligramgewichten werd geen fabrieksmerk afgeslagen. Milligramgewichten kantoormerk 1912-1919 Bij Koninklijk Besluit d.d. 06-11-1912 (Staatsblad no. 343) moest het kantoormerk op de gewichten van 1000, 500, 200, 100 en 50 mg afgeslagen worden boven het midden van het getal dat de massa aanduidt. De gewichten van 20, 10, 5, 2 en 1 mg waren hiervan vrijgesteld. De circulaire d.d. 03-02-1914 schreef voor dat het kantoormerk op de gewichten van 1000, 500 en 200 mg met de onderkant van het cijfer gericht naar de benaming afgeslagen moest worden. Op de metrieke karaatgewichten moest het kantoormerk 90° gedraaid afgeslagen worden. Milligramgewichten goedkeuringsmerken 1912-1919 Bij Koninklijk Besluit d.d. 06-11-1912 (Staatsblad no. 343) werden de milligramgewichten vrijgesteld van het afslaan van een goedkeuringsmerk. Mogelijk vanaf 1898 werden de milligrammen bij de ijk en herijk in met een lakzegel afgesloten milligramenveloppen geleverd. Het goedkeuringsmerk werd in het lakzegel aangebracht. Dat was tot en met 1940 het kantoormerk en vanaf 1941 de lopende jaarletter. Resumé van de merken in de periode 1912-1919 Op de gewichten uit de periode 1912-1919 kwamen als ijkmerken voor: * een ijkkantoor- of kantoormerk * de goedkeuringsmerken/jaarletters * één of meer afkeuringsmerken: gevormd door een verticaal gearceerde, gelijkzijdige driehoek Uitgebreide informatie over de goed- en afkeuringsmerken, de ijkkantoren en de ijkkantoormerken in de periode 1912-1919 is te vinden op: www.goudenzilverweging.nl > Documentatie > Goedkeuringsmerken 1820-1998 www.goudenzilverweging.nl > Documentatie > Afkeuringsmerken 1820-1998 www.goudenzilverweging.nl > Documentatie > IJkkantoren 1870-1993 Foto’s: Webmuseum goudenzilverweging.nl
