Gewichtenplaatje van porselein: J.C.Th. Marius te Utrecht
Volgens de beschrijving uit de catalogus van de firma Marius werd een dergelijk gewichtenplaatje binnen de behuizing van de balans geplaatst en werden de gewichten, de onderdelen van het gram, in de overeenkomstige vakjes gelegd Bij een weging las men de massa niet af door de massawaarden van de op de balansschaal gelegde milligrammen samen te tellen, maar telde men de in het gewichtenplaatje zichtbaar geworden cijfers bij elkaar op Die werkwijze vergemakkelijkte en bespoedigde het werken aanmerkelijk In de catalogus c.q. prijscourant uit circa 1908 wordt een dergelijk gewichtenplaatje, artikel 6091, vermeld voor de prijs van ƒ 1.10
Ook andere fabrikanten leverden dergelijke gewichtenplaatjes, zo bezit het Weegschaalmuseum in Naarden een gewichtenplaatje van J.B. Delius & Co te Amsterdam en heeft Museum Boerhaave in Leiden net als het Webmuseum goudenzilverweging.nl een exemplaar van Instrumenthandel G.B. Salm te Amsterdam in haar collectie De firma Marius Utrecht In 1866 opende apothekerzoon J.C.Th. Marius in Arnhem een “Magazijn van Chemische en Pharmaceutische Apparaten ten dienste van Hogere Burgerscholen, Apothekers, Chemisten en Pharmaceuten” Enkele jaren later richtte hij samen met H.A. van Rossum, in Rotterdam, de firma Marius & Van Rossum op Om onbekende redenen trok hij zich daar na drie jaar uit terug Vervolgens verhuisde Marius van Rotterdam naar Utrecht, waar hij in 1881 een handel in wetenschappelijke instrumenten en apothekersbenodigdheden begon In 1883 was zijn specialiteit het inrichting van apotheken, chemisch-farmaceutische en fysische laboratoria De firma Marius betrok veel van zijn producten van Duitse fabrikanten Na verloop van tijd ging de firma Marius, overigens net als de firma Kipp in Delft, naast de handelsactiviteiten, ook zelf instrumenten vervaardigen Sinds 1894 beschikte Marius in Utrecht, voor onder meer kleine reparaties, over een kleine werkplaats met een glasblazerij en -slijperij Voor de meeste handelsfirma’s was dit glaswerk echter bijzaak Omstreeks de eeuwwisseling veranderde de bedrijfsnaam in N.V. Fabriek en Magazijn van Wetenschappelijke Instrumenten voorheen J.C.Th. Marius te Utrecht De firma G.B. Salm Amsterdam Een uitgebreide beschrijving en foto’s van een gewichtenplaatje van porselein van de firma G.B. Salm uit Amsterdam wordt getoond op www.goudenzilverweging.nl > Specifieke objecten > Andere objecten > Gewichtenplaatje van porselein: Instrumentenhandel, G.B. Salm, Amsterdam collectie W De firma Kipp Delft De firma Kipp betrok veel van zijn producten van Duitse fabrikanten, maar ging na verloop van tijd, naast de handelsactiviteiten, ook zelf instrumenten vervaardigen Kipp beschikte in Delft, voor onder meer kleine reparaties, over een kleine werkplaats met een glasblazerij Ook voor de firma Kipp was dit glaswerk bijzaak De firma J.B. Delius & Co Amsterdam Hoewel glaswerk voor de meeste handelsfirma’s bijzaak was, gold dat niet voor de firma J.B. Delius & Co te Amsterdam, een leverancier van medicijnglas In 1851 openden de eigenaren een “Magazijn in Chemische en Pharmaceutische Apparaten en Utensiliën” Delius & Co richtte zich vooral op apothekers en adverteerde zodoende regelmatig in het Pharmaceutisch Weekblad Daarnaast verspreidde Delius & Co productcatalogi met een breed assortiment Dit zijn slechts vier voorbeelden van een grote groep handelsfirma’s Over het algemeen traden zij op als agent voor één of meer buitenlandse fabrikanten Nederland was, met haar koloniën, voor de buitenlandse bedrijven een interessante afzetmarkt Aan de hand van de bewaard gebleven prijscouranten en catalogi moeten we concluderen, dat de grote fabrikanten van glazen instrumenten en laboratoriumglaswerk hoofdzakelijk in Jena, Thüringen en Bohemen gevestigd waren Het laboratoriumporselein was in Nederland grotendeels afkomstig van de Königliche Porzellan Manufaktur te Berlijn Nederland telde voor zover bekend vóór 1940 slechts één bedrijf dat laboratoriumporselein vervaardigde De verdeling van de kleinste milligramgewichten in 5, 2, 1, 1 en 1 milligram is een typisch Duitse indeling Dat duidt erop dat dit gewichtenplaatje vermoedelijk ook door de Königliche Porzellan Manufaktur te Berlijn is vervaardigd
n.v.t. / Collectie W
Gewichtenplaatjes van de firma’s Marius en Salm: Webmuseum goudenzilverweging.nl Gewichtenplaatje J.B. Delius & Co Amsterdam): Rio Holtman SAM 6913
