Krukgewicht
Troois gewicht ten behoeve van goud- en zilverweging
Onbekend
50 MARC
50 mark = 50 x 246,083860000 gram = 12304,193000000 gram
12303,4 gram
Jaartallen De Franse of Trooise lelie, die geeft aan dat we te maken hebben met een Troois gewicht ten behoeve van goud- en zilverweging
Het jaartal 1715
Het jaartal 1819
102x
Johannes Andries Groengraft, de ijk- en justeermeester-generaal van het Troois gewicht over het gehele gewest Holland en West-Friesland Vermoedelijk gebruikte hij het merk van Gerrit G(h)eens waarboven de letter Y is afgeslagen Abraham Groengraft, de zoon van Johannes Andries Groengraft, de ijk- en justeermeester-generaal van het Troois gewicht over het gehele gewest Holland en West-Friesland Stephanus Gerardus Nagel was van 1781 tot 1797 stadsijker van het Trooise gewicht te Amsterdam Hij was assistent van Pieter Jacob le Cointe en werd na het overlijden van le Cointe vanaf 09-09-1781 tot 1797 ijk- en justeermeester- generaal ad interim van het Troois gewicht over het gehele gewest Holland en West-Friesland Dat hield in dat hij gedurende die periode uitsluitend datgene ijkte wat hem ter examinatie werd aangeboden en dat hij toen het ijkmerk van zijn voorganger Pieter Jacob le Cointe gebruikte S.G. Nagel werd op 27-09-1797 bij decreet van het Provinciaal Bestuur van Holland te Amsterdam benoemd tot ijk- en justeermeester-generaal van het Troois gewicht over het gehele gewest Holland en West-Friesland S.G. Nagel werd op 10-01-1810 “volgens aanschrijving van den Heer Landdrost in dato 24 Januari 1810” als ijk- en justeermeester-generaal ontslagen en op 19-03-1814 provisioneel door de Commissaris- Generaal tot de Financiën weer aangesteld Vermoedelijk heeft S.G. Nagel gedurende de periode van zijn ontslag, die deels samenviel met de inlijving van de Nederlanden bij het Franse Keizerrijk door Napoleon Bonaparte gedurende de jaren 1810-1813, zijn werkzaamheden moeten beperken Hij heeft tijdens de ruim vierjarige onderbreking zijn functie klaarblijkelijk toch nog in beperkte mate uitgeoefend en objecten herijkt Naast het onderhavige zeskantige krukgewicht van 50 mark, dat werd geijkt met de jaarletters 1810, 1811 en 1812, ijkte hij onder meer in 1811 de bankgewichten voor 600 guldens met de zak, voor 300 zilveren florijnen en het krukgewicht van 50 mark voor goud- en zilverweging uit de collectie van Webmuseum goudenzilverweging.nl S.G. Nagel oefende de functie van ijk- en justeermeester-generaal van het Troois gewicht uit totdat hij op 28-11-1814 kwam te overlijden Theodorus Antonius Nagel, een neef van S.G. Nagel, werd bij besluit van de Souvereine Vorst van 29-12-1814 benoemd tot ijk- en justeermeester-generaal van het Troois gewicht over het Koninkrijk der Nederlanden T.A. Nagel werd eervol ontslagen toen op 31-12-1819 de functie van ijk- en justeermeester-generaal werd afgeschaft en per 01-01-1820 het metrieke stelsel werd ingevoerd T.A. Nagel werd op 14-03-1820 benoemd tot arrondissementsijker te Amsterdam, woonde in de Huidenstraat no.7 te Amsterdam en is op 20-12-1831 overleden
Het krukgewicht heeft een zeskantige vorm Dat het merk van Johannes Andries Groengraft (werkzaam 1670- 1700) is afgeslagen terwijl de eerste ijk in 1715 plaatsvond, duidt erop dat het hier ofwel om een gewicht zou kunnen gaan uit de voorraad van Johannes Andries Groengraft dat pas in 1715 in gebruik is genomen ofwel dat Abraham Groengraft (werkzaam 1701-1745) ook langere tijd het merk van Johannes Andries Groengraft heeft gebruikt Zowel Jacob l’Admiral (werkzaam 1745-1770) als Pieter Jacob le Cointe (werkzaam 1770-1781) hebben hun merk niet afgeslagen Historisch gezien kan men aan het feit dat het gewicht in 1813 en 1814 niet geijkt is aflezen dat er in Nederland toen een politieke omwenteling plaatsvond Het laatste jaartal 1819 geeft aan dat in dat jaar het Troois gewicht nog in gebruik was en daarna niet meer, immers het werd per 01-01-1820 met de invoering van het metrieke stelsel afgeschaft Het inventarisnummer is afkomstig van het voormalige NMi Museum IJkwezen dat eind 2001 is opgeheven
YK 2231 / Collectie Geldmuseum Utrecht / per 01-01-2014 DNB Amsterdam
Ton Lansdaal
