www.goudenzilverweging.nl Goud- en zilverweging

Andere objecten

16 pond / Zeeuwse Dormant uit 1612 collectie DNB

Type gewicht

Sluitgewicht

Gebruik van het gewicht

Standaard van 16 Troois pond van de Staten van Zeeland dat in de Rekenkamer van Zeeland werd bewaard

Gieter/fabrikant

De drie morenkoppen; het merk van de Neurenbergse koper- of geelgieter Georg Weinmann, die in 1566 meester werd en vermoedelijk op 18-02-1604 is gestorven

Opschriften

16 Het cijfer 16 staat voor 16 Troois pond

Berekende massa

16 pond = 16 x 492,167720000 = 7874,683520000 gram

Gewogen massa

7870,5 gram, exclusief het ontbrekende sluitertje van 1,9 gram
7870,5 + 1,9 = 7872,4 gram, inclusief het ontbrekende sluitertje van
1,9 gram

IJkmerken

De laatste twee cijfers van een jaartal
De Franse of Trooise lelie, die geeft aan dat we te maken hebben met een Troois gewicht voor goud- en zilverweging
Het Generaliteitswapen (de naar links gerichte staande, gekroonde Statenleeuw met zwaard en pijlenbundel) in een rond stempelveld
Wellicht is dat Generaliteitswapen in een rond stempelveld een merk als teken dat de Zeeuwse Dormant in 1612 werd gejusteerd naar de Oude (Hollandse) Dormant uit 1554

Eerste ijk

89 Dat staat voor het jaartal 1589

Laatste ijk

89 Dat staat voor het jaartal 1589

Aantal keer geijkt

1x

IJkmeester

Lenaert van de(r) Gheere (III) hij was vanaf 1586 tot vóór 1598 de eerste ijk- en justeermeester-generaal van het Troois gewicht over het gehele gewest Holland en West-Friesland, hij heeft het gewicht in 1589 (het cijfer 89 is op het deksel afgeslagen) geijkt
Het door hem gebruikte merk was het ingesnoerde schild met de naar links gerichte staande Statenleeuw zonder kroon, zwaard en pijlenbundel, zonder initialen en ook zonder dat daaronder een hoofdletter L werd afgeslagen

Lenard of Lenaert van de(r) Gheere (IV), was van 1604-1621 ijk- en justeermeester-generaal van het Troois gewicht van Holland en West- Friesland
De Letter L onder de Franse of Trooise lelie is vermoedelijk in 1612 door Lenard of Lenaert van de(r) Gheere (IV) onder de Franse of Trooise lelie afgeslagen toen hij de Zeeuwse Dormant in opdracht van de Staten van Zeeland justeerde naar de Oude (Hollandse) Dormant uit 1554

Bijzonderheden

Andere woorden voor Dormant zijn; standaardgewicht, standaard, slaper of patroon
Het sluitgewicht is niet compleet, het sluitertje ontbreekt
In 1612 werd het gewicht in opdracht van de Staten van Zeeland door Lenard van de Gheere (IV) gejusteerd naar de Oude (Hollandse) Dormant uit 1554
Op de bovenkant van het fraai bewerkte foedraal, gemaakt van segrijn of roggenleer c.q. leer gemaakt van roggenhuid, staat de volgende tekst;
GEIVSTEERDEN / MVNT-DORMĀT / BERVSTENDE TER /
REKENCAMER VAN / ZEELANT - ALDAER /
OVERGELEVERT DEN / VII SEPTEMBRIS / XVI. XII.
Segrijn werd in Europa pas in de 17e eeuw regelmatig toegepast
In de 17e en de 18e eeuw werd de term segrijn gebruikt voor roggenleer, een leersoort dat gekenmerkt wordt door kleine ronde kalkachtige verdikkingen

Inventarisnummer

1994.0875 / Collectie Geldmuseum Utrecht / per 01-01-2014 DNB Amsterdam

Foto's

Ton Lansdaal