Koperen milligram-/essaygewichten Gedurende de periode 1820-1870 werden de koperen milligramgewichten, conform het Koninklijk Besluit nummer 37 d.d. 08-06-1819, uitgevoerd als vierkante of ronde plaatjes Het bij keurmeesters van goud en zilver in gebruik zijnde essaygewicht mocht van een opstaand randje worden voorzien
Dergelijke milligram-/essaygewichten werden gebruikt door de keurmeesters van goud en zilver
Onbekend
De in het doosje aanwezige 28 stuks milligram-/essaaigewichten gewichten zijn voorzien van de hieronder vermelde opschriften: Vier stuks van 1000 mg, met de opschriften 1000 / 1000 / 1000 / 1000 Twee stuks van 500 mg, met de opschriften 500 / 500 Vier stuks van 200 mg, met de opschriften 200 / 200 (fragmentarisch zichtbaar 5x letter G) / 200 / 200 Zeven stuks van 100 mg, met de opschriften 100 / 100 / 100 / 100 / 100 / 100 / 100 Drie stuks van 50 mg, met de opschriften 50 / 50 / 50 Twee stuks van 20 mg, met de opschriften 20 / 20 Drie stuks van 10 mg, met de opschriften 10 / 10 / 10 Twee stuks van 5 mg, met de opschriften 5 / 5 Eén stuks van 1 mg, met het opschrift 1
De berekende massa blijkt uit de opschriften
1000 opstaande hoek rechtsboven, tinsoldeer achterzijde linksonder, vier afgesnoten hoeken = 1000 mg = 1 gram 1000 opstaande hoek rechtsboven, jaarletter V van 1840 linksboven = 1000 mg = 1 gram 1000 met vier opstaande hoeken, jaarletter V van 1840 linksboven = 1000 mg = 1 gram 1000 opstaande hoek rechts boven, die hoek is niet afgesnoten, drie afgesnoten hoeken = 1000 mg = 1 gram 500 opstaande hoek linksboven, vier afgesnoten hoeken, groot model = 500 mg = 0,5 gram 500 opstaande hoek linksboven, vier afgesnoten hoeken, klein model = 500 mg = 0,5 gram 200 opstaande hoek rechtsboven, vier afgesnoten hoeken = 200 mg = 0,2 gram 200 vijf letters G zijn fragmentarisch zichtbaar, opstaande hoek linksonder, die hoek is niet afgesnoten, twee afgesnoten hoeken bovenzijde, voorheen een gewicht van 5 greinen = 200 mg = 0,2 gram 200 opstaande hoek rechtsboven, die hoek is niet afgesnoten, drie afgesnoten hoeken = 200 mg = 0,2 gram 200 opstaande linkerzijde = 200 mg = 0,2 gram 100 hoek linksboven lijkt opstaand geweest, die hoek is afgesnoten = 100 mg = 0,1 gram 100 opstaande hoek rechtsboven, drie afgesnoten hoeken = 100 mg = 0,1 gram 100 opstaande hoek rechtsboven, drie afgesnoten hoeken = 100 mg = 0,1 gram 100 opstaande linkerzijde = 100 mg = 0,1 gram 100 opstaande linkerzijde = 100 mg = 0,1 gram 100 opstaande hoek linksboven, twee afgesnoten hoeken rechterzijde = 100 mg = 0,1 gram 100 geheel vlak, afgesnoten hoek rechtsboven = 100 mg = 0,1 gram 50 opstaande hoek rechtsboven, die hoek is niet afgesnoten, drie afgesnoten hoeken = 50 mg = 0,050 gram 50 opstaande hoek linksboven, geen afgesnoten hoeken = 50 mg = 0,050 gram 50 vierkant, geheel vlak = 50 mg = 0,050 gram 20 opstaande hoek linksboven = 20 mg = 0,020 gram 20 opstaande hoek rechtsboven, die hoek is niet afgesnoten, drie afgesnoten hoeken = 20 mg = 0,020 gram 10 opstaande hoek rechtsboven, die hoek is niet afgesnoten, drie afgesnoten hoeken (groot) = 10 mg = 0,010 gram 10 opstaande hoek rechtsboven, die hoek is niet afgesnoten, drie afgesnoten hoeken (middel) = 10 mg = 0,010 gram 10 opstaande hoek rechtsboven, die hoek is niet afgesnoten, drie afgesnoten hoeken (klein) = 10 mg = 0,010 gram 5 opstaande hoek rechtsboven, die hoek is afgesnoten (groot) = 5 mg = 0,005 gram 5 opstaande hoek rechtsboven, vier afgesnoten hoeken (klein) = 5 mg = 0,005 gram 1 van het gewicht is linksonder een deel afgebroken, twee afgesnoten hoeken rechterzijde = 1 mg = 0,001 gram De massa’s zijn bepaald met mg-gewichten en een nauwkeurige karaatbalans van Willem Linderman De gewogen massa’s komen, mede gezien de erop afgeslagen massa-aanduidingen, overeen met de vereiste massa’s in milligrammen
Jaarletter Over het afslaan van ijkmerken/jaarletters op milligram-/essaygewichten werd in de voorschriften niets vermeld Desondanks kwam het voor dat milligramgewichten van ijkmerken/jaarletters zijn voorzien, zoals dat bij twee gewichten van 1000 mg het geval is Ze zijn gemerkt met de jaarletter V van 1840
De jaarletter V van 1840
1x
n.v.t.
Op de buitenkant van het deksel van het kartonnen/papieren doosje is met inkt geschreven: overgebragt in doosje Nagel. Milligrammes ten gebruike op reis. geverifieërd Nov : 1812 op de Essai. Balans. De volgende onderdelen zijn met bladgoud bekleed: de onderrand van het deksel, het binnengedeelte van het doosje waar het deksel overheen valt, en de boven- en onderrand van het doosje De zijkant van het doosje is aan de buitenzijde versierd met achtpuntige sterren Het jaartal 1812 en de naam Nagel duidt op de ijk- en justeermeester-generaal Stephanus Gerardus Nagel Hij was assistent van Pieter Jacob le Cointe en werd na het overlijden van Le Cointe op 09-09-1781 van 1781-1797 ijk- en justeermeester-generaal ad interim over het gehele gewest Holland en West-Friesland Dat hield in dat hij tijdens zijn interim-periode (1781-1797) uitsluitend datgene ijkte wat hem ter examinatie werd aangeboden, waarbij hij het ijkmerk van zijn voorganger Pieter Jacob le Cointe gebruikte Op 27-09-1797 werd Nagel bij decreet van het Provinciaal Bestuur van Holland te Amsterdam benoemd tot ijk- en justeermeester-generaal van het Troois gewicht over het gehele gewest Holland en West-Friesland Op 10-01-1810 werd hij “volgens aanschrijving van den Heer Landdrost in dato 24 Januari 1810” als ijk- en justeermeester-generaal ontslagen Op 19-03-1814 werd hij door de Commissaris-Generaal tot de Financiën provisioneel weer aangesteld Vermoedelijk heeft S.G. Nagel gedurende de periode van zijn ontslag (1810-1814), die deels samenviel met de inlijving van de Nederlanden bij het Franse Keizerrijk door Napoleon Bonaparte gedurende de jaren 1810-1813, zijn werkzaamheden weliswaar moeten beperken, echter er kwam niet echt helemaal een einde aan Tussen 1810 en 1814 ijkte en herijkte hij nog Trooise gewichten en balansen S.G.Nagel oefende de functie van ijk- en justeermeester-generaal van het Troois gewicht uit totdat hij op 28-11-1814 overleed Verdere informatie over S.G. Nagel is te vinden op www.goudenzilverweging.nl > Documentatie > IJk- en justeermeester-generaal van het Troois gewicht Stephanus Gerardus Nagel De in het doosje aanwezige 28 stuks milligram-/essaaigewichten kunnen als volgt worden beschreven; 1000 opstaande hoek rechtsboven, tinsoldeer achterzijde linksonder, vier afgesnoten hoeken = 1000 mg = 1 gram 1000 opstaande hoek rechtsboven, jaarletter V van 1840 linksboven = 1000 mg = 1 gram 1000 met vier opstaande hoeken, jaarletter V van 1840 linksboven = 1000 mg = 1 gram 1000 opstaande hoek rechts boven, die hoek is niet afgesnoten, drie afgesnoten hoeken = 1000 mg = 1 gram 500 opstaande hoek linksboven, vier afgesnoten hoeken (opstaand geweest), groot model = 500 mg = 0,5 gram 500 opstaande hoek linksboven, vier afgesnoten hoeken, klein model = 500 mg = 0,5 gram 200 opstaande hoek rechtsboven, vier afgesnoten hoeken = 200 mg = 0,2 gram 200 vijf letters G zijn fragmentarisch zichtbaar, opstaande hoek linksonder, die hoek is niet afgesnoten, twee afgesnoten hoeken bovenzijde, voorheen een gewicht van 5 greinen = 200 mg = 0,2 gram 200 opstaande hoek rechtsboven, die hoek is niet afgesnoten, drie afgesnoten hoeken = 200 mg = 0,2 gram 200 opstaande linkerzijde = 200 mg = 0,2 gram 100 hoek linksboven lijkt opstaand geweest, die hoek is afgesnoten = 100 mg = 0,1 gram 100 opstaande hoek rechtsboven, drie afgesnoten hoeken = 100 mg = 0,1 gram 100 opstaande hoek rechtsboven, drie afgesnoten hoeken = 100 mg = 0,1 gram 100 opstaande linkerzijde = 100 mg = 0,1 gram 100 opstaande linkerzijde = 100 mg = 0,1 gram 100 opstaande hoek linksboven, twee afgesnoten hoeken rechterzijde = 100 mg = 0,1 gram 100 geheel vlak, afgesnoten hoek rechtsboven = 100 mg = 0,1 gram 50 opstaande hoek rechtsboven, die hoek is niet afgesnoten, drie afgesnoten hoeken = 50 mg = 0,050 gram 50 opstaande hoek linksboven, geen afgesnoten hoeken = 50 mg = 0,050 gram 50 vierkant, geheel vlak = 50 mg = 0,050 gram 20 opstaande hoek linksboven = 20 mg = 0,020 gram 20 opstaande hoek rechtsboven, die hoek is niet afgesnoten, drie afgesnoten hoeken = 20 mg = 0,020 gram 10 opstaande hoek rechtsboven, die hoek is niet afgesnoten, drie afgesnoten hoeken (groot) = 10 mg = 0,010 gram 10 opstaande hoek rechtsboven, die hoek is niet afgesnoten, drie afgesnoten hoeken (middel) = 10 mg = 0,010 gram 10 opstaande hoek rechtsboven, die hoek is niet afgesnoten, drie afgesnoten hoeken (klein) = 10 mg = 0,010 gram 5 opstaande hoek rechtsboven, die hoek is afgesnoten (groot) = 5 mg = 0,005 gram 5 opstaande hoek rechtsboven, vier afgesnoten hoeken (klein) = 5 mg = 0,005 gram 1 van het gewicht is linksonder een deel afgebroken, twee afgesnoten hoeken rechterzijde = 1 mg = 0,001 gram Over de justering van milligramgewichten bij de herijk werd in de voorschriften niets vermeld Desondanks kwam het voor dat milligramgewichten met tinsoldeer zijn verzwaard om ze bij herijk op de vereiste massa te brengen, zoals dat bij één van de gewichten van 1000 mg het geval is Met ingang van mei 1880 werd dit echter uitdrukkelijk niet meer toegestaan
n.v.t. / Collectie W
Webmuseum goudenzilverweging.nl
