Type gewicht

Knopgewicht

Gebruik van het gewicht

Gewicht voor fijne weging

Gieter/fabrikant

Onbekend

Opschriften

1. NED. POND. KILO.
1000 N W
1000 N W staat voor 1000 Nederlandse wigtjes = 1000 gram = 1 kilogram
Op gewichten voor fijne weging moest de massa tevens in Nederlandse wigtjes vermeld worden, dat gebeurde door met een getal het aantal wigtjes aan te geven gevolgd door:
* in de Noordelijke Nederlanden de hoofdletter W
* in de Zuidelijke Nederlanden blijkbaar de hoofdletters N W

Berekende massa

1 Ned. pond = 1000 Ned. wigtjes = 1 kilogram = 1000 gram

Gewogen massa

997,9 gram

IJkmerken

Jaarletters

Bij de jaarletters is aangegeven:
* (enkel): de jaarletter is 1x afgeslagen, omdat het gewicht in dat jaar voor gewone weging werd gebruikt
* (dubbel): de jaarletter is 2x afgeslagen, omdat het een gewicht in dat jaar voor fijne weging werd gebruikt

De jaarletters op volgorde van afslag:
ω 1874-1875 1e sectie (enkel), in een ovaal stempelveld
π 1868-1869 1e sectie (enkel), in een ovaal stempelveld
I 1828 (dubbel), eronder het schildmerk met het getal 23, in een trapeziumvormig stempelveld

Noot
Het schildmerk met het getal 23 is vermoedelijk het merk van de arrondissementsijker B.H. Boterkooper te Antwerpen (1824-1832), en niet van J.J. Liebrechts te Turnhout (1816-na 1828), dit omdat het gewicht na 1830 geijkt is met het ijkkantoornummer 1 van het ijkkantoor te Antwerpen en niet met het ijkkantoornummer 11 van het ijkkantoor te Turnhout
B.H. Boterkooper werd, nadat hij uit Antwerpen vertrok, op 01-03-1832 benoemd als arrondissementsijker te Amsterdam, hij overleed op 02-05-1835
De hierna beschreven schildmerken met de ster en de posthoorn zijn, omdat het gewicht na 1830 geijkt is met het ijkkantoornummer 1 van het ijkkantoor te Antwerpen, en niet met het ijkkantoornummer 11 van het ijkkantoor te Turnhout, vermoedelijk ook van nog onbekende arrondissementsijkers uit Antwerpen en niet uit Turnhout

U 1851 (enkel), in een schildvormig stempelveld
V 1852 (enkel), in een trapeziumvormig stempelveld
α 1856-1857 1e sectie (enkel), in een stempelveld dat de vorm van de letter volgt
H 1827 (dubbel), eronder het schildmerk met het getal 23, in een ovaalvormig stempelveld
G 1826 (dubbel), eronder het schildmerk met het getal 23, in een rechthoekig stempelveld
A 1831 (dubbel), eronder het schildmerk met een posthoorn, in een ovaalvormig stempelveld
B 1832 (dubbel), eronder het schildmerk met een posthoorn, in een rechthoekig stempelveld
C 1833 (dubbel), in een ovaal stempelveld met een insnoering aan de rechterzijde
D 1834 (dubbel), in een ovaal stempelveld
F 1836 (dubbel), in een ovaal stempelveld
G 1837 (dubbel), in een ovaal stempelveld
θ 1882-1883 1e sectie (enkel), in ovaal stempelveld
H 1838 (dubbel), in een rechthoekig stempelveld
χ 1884-1885 1e sectie (enkel), in een ovaal stempelveld
I 1839 (dubbel), in een schildvormig stempelveld
J 1840 (dubbel), in een vierkant stempelveld
K 1841 (dubbel), in een vierkant stempelveld
L 1842 (dubbel), in een vierkant stempelveld
δ 1878-1879 1e sectie (enkel), in een ovaal stempelveld
M 1843 (dubbel), in een vierkant stempelveld
L 1830 (dubbel), eronder het schildmerk met een ster, in een trapeziumvormig stempelveld
N 1844 (dubbel), in een rechthoekig stempelveld
β 1876-1877 1e sectie (enkel), in een ovaal stempelveld
Ο 1866-1867 1e sectie (enkel), in een ovaal stempelveld
O 1845 (dubbel), in een rechthoekig stempelveld
β 1858-1859 1e sectie (enkel), in een stempelveld dat de vorm van de letter volgt
P 1846 (enkel), in een rechthoekig stempelveld
δ 1860-1861 1e sectie (enkel), in een ovaal stempelveld
Q 1847 (enkel), in een rechthoekig stempelveld
η 1862-1863 1e sectie (enkel), in een ovaal stempelveld
μ 1864-1865 1e sectie (enkel), in een ovaal stempelveld
R 1848 (enkel), in een rechthoekig stempelveld
ν 1872-1873 1e sectie (enkel), in een ovaal stempelveld
S 1849 (enkel), in een rechthoekig stempelveld
T 1850 (dubbel), in een vierkant stempelveld
W 1853 (enkel), in een trapeziumvormig stempelveld
X 1854 (enkel), in een rechthoekig stempelveld
K 1829 (dubbel), eronder het schildmerk met het getal 23, in een trapeziumvormig stempelveld
Y 1855 (enkel), in een trapeziumvormig stempelveld

Boven de jaarletter C van 1833 is in een ovaal stempelveld het ijkkantoornummer 1 van het ijkkantoor te Antwerpen afgeslagen
De Belgische regering gaf de ijkkantoornummers na 1830 uit, nadat het Voorlopig Bewind van de Zuidelijke Nederlanden op 04-10-1830 de onafhankelijkheid van België uitriep, waarmee België zich losmaakte van het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden

De jaarletters op jaarvolgorde:
G 1826 (dubbel) H 1827 (dubbel) I 1828 (dubbel) K 1829 (dubbel)
L 1830 (dubbel) A 1831 (dubbel) B 1832 (dubbel) C 1833 (dubbel)
D 1834 (dubbel) F 1836 (dubbel) G 1837 (dubbel) H 1838 (dubbel)
I 1839 (dubbel) J 1840 (dubbel) K 1841 (dubbel) L 1842 (dubbel)
M 1843 (dubbel) N 1844 (dubbel) O 1845 (dubbel) P 1846 (enkel)
Q 1847 (enkel) R 1848 (enkel) S 1849 (enkel) T 1850 (dubbel)
U 1851 (enkel) V 1852 (enkel) W 1853 (enkel) X 1854 (enkel)
Y 1855 (enkel)
α 1856-1857 1e sectie (enkel) β 1858-1859 1e sectie (enkel)
δ 1860-1861 1e sectie (enkel) η 1862-1863 1e sectie (enkel)
μ 1864-1865 1e sectie (enkel) Ο 1866-1867 1e sectie (enkel)
π 1868-1869 1e sectie (enkel) ν 1872-1873 1e sectie (enkel)
ω 1874-1875 1e sectie (enkel) β 1876-1877 1e sectie (enkel)
δ 1878-1879 1e sectie (enkel) θ 1882-1883 1e sectie (enkel)
χ 1884-1885 1e sectie (enkel)

Op het gewicht zijn zeven afkeuringmerken afgeslagen:
* 1x op de bovenkant van de knop
* 1x op het gewichtlichaam onder de jaarletter β 1858-1859, 90º tegen de klok in gedraaid afgeslagen
* 1x op het gewichtlichaam onder de jaarletter K 1829, 90º tegen de klok in gedraaid afgeslagen
* 1x op het gewichtlichaam onder de jaarletter D 1834, 90º tegen de klok in gedraaid afgeslagen
* 1x op het gewichtlichaam onder de jaarletter K van 1841, 90º tegen de klok in gedraaid afgeslagen
* 2x op de onderzijde van het gewicht
Het afkeuringmerk heeft de vorm van een gelijkzijdige driehoek met daarbinnen onder elkaar de hoofdletters R (Rejeté = afgekeurd) en D (D van het ijkkantoor te Leuven)

In de onderzijde zijn drie ronde justeringen aangebracht:
* één justering door middel van lood
* twee justeringen door middel van lood afgesloten met een messing stop

Eerste ijk

De jaarletter G van 1826

Laatste ijk

De jaarletter χ van 1884-1885

Aantal keer geijkt

42x

IJkmeester

Het gewicht is vermoedelijk door de hieronder vermelde ijkmeesters geijkt:
* B.H. Boterkooper te Antwerpen (1824-1832) met het schildmerk met het getal 23
* een onbekende ijker te Antwerpen met het schildmerk met een ster
* een onbekende ijker te Antwerpen met het schildmerk met een posthoorn

Bijzonderheden

Het in 1814 en 1815 gehouden Congres van Wenen besloot om de Zuidelijke Nederlanden als een monarchie weer met de Noordelijke Nederlanden te verenigen
Van 1815 tot 1830, toen het huidige Nederland en België één staat vormden, was Willem I koning over het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden
Het gewicht is voor de eerste keer in 1826 geijkt, en is daarom een Nederlands gewicht
In 1830 vond de Belgische Revolutie/Opstand/Omwenteling plaats, in feite de burgerlijke revolutie tegen koning Willem I
Op 04-10-1830 riep het Voorlopig Bewind van de Zuidelijke Nederlanden de onafhankelijkheid van België uit
Daarmee maakte België zich los van het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden
Leopold I van België werd in 1831 de eerste koning der Belgen
Door het uitroepen van de onafhankelijkheid van België op 04-10-1830 werd het gewicht daarna als een Belgisch gewicht geijkt en gebruikt

In de Noordelijke Nederlanden werd op een gewicht voor fijne weging afgeslagen:
* tweemaal/een dubbele afslag van het merk van de arrondissementsijker
* naast het reguliere opschrift de massa met het aantal wigtjes gevolgd door de letter W

Dit gewicht laat zien dat in de Zuidelijke Nederlanden op een gewicht voor fijne weging werd afgeslagen:
* tweemaal/een dubbele afslag van de jaarletters
* na 1830 tweemaal/een de dubbele afslag van het ijkkantoornummer van het ijkkantoor waar het gewicht werd geijkt
* naast het reguliere opschrift de massa met het aantal wigtjes gevolgd door de letters N W

Inventarisnummer

n.v.t. / Collectie W

Foto's

Webmuseum goudenzilverweging.nl