www.goudenzilverweging.nl Goud- en zilverweging

Diamantmaat van Adolf (I) de Backer uit Amsterdam particuliere collectie

Object

Diamantmaat gemaakt uit messing

Gebruik van het object

Maat voor het bepalen van de massa van diamanten in karaten en/of greinen (oude spelling: grynen) en van parels in greinen

Opschriften

Op de voorzijde staan in fraai gekalligrafeerde letters de gegevens van de fabrikant: Adolf de Backer Amsterdam
Adolf de Backer was lid van de familie de Backer uit Amsterdam, bekend vanwege de vervaardiging van muntgewichten en muntgewichtdozen

De website www.muntgewicht.nl van Rio Holtman vermeldt dat de familie de Backer uit Amsterdam twee familieleden kende met de naam Adolf de Backer

Adolf (I) de Backer
De voorganger van Adolf (I) de Backer was Jacob Jansz de Backer
Adolf (I) de Backer, werd in Antwerpen of in Gent geboren als zoon van Jacob Janssens de Backer
Hij woonde in Amsterdam op het adres in de Oude Brugsteeg met het uithangteken 'in de Gouden Muntbalans'
Adolf (I) was werkzaam aan het eind van de 17e eeuw en trouwde met Elisabeth van Mechten
Na het overlijden van zijn eerste vrouw trouwde hij op 16-05-1664 voor de tweede keer te Amsterdam met Anne Meyers uit Frankfort, zij was toen 36 jaar
In 1690 was hij nog balansmeester van de Zeeuwse Munt te Middelburg
Adolf (I) de Backer overleed op 24-10-1690 te Amsterdam
Zijn opvolger was Martinus (II) de Backer

Adolf (I) de Backer heeft vermoedelijk geen muntgewichtdozen vervaardigd, van hem zijn alleen karaatdozen en een goudgewichtdoos met een sluitgewicht van 2 pond (omgebouwd naar 256 dukaten) bekend
Volgens Gary Batz zou Adolf (I) de Backer toch muntgewichtdozen hebben gemaakt of toch zeker muntgewichten, mogelijk Pol merk ec (Bron: De Noord-Nederlandse muntgewichten door Arent Pol blz. 132 merk ec)
Aansluitend kan worden opgemerkt dat het vermoeden bestaat dat Adolf (I) de Backer daarbij gebruik heeft gemaakt van het etiket van zijn voorganger Jacob Jansz de Backer
Er is namelijk een muntgewichtdoos met muntgewichten Pol merk ec bekend maar met het etiket van Jacob Jansz de Backer

Adolf (II) de Backer
Adolf (II) de Backer werd op 20-04-1691 als zoon van Martinus (II) de Backer, tevens zijn voorganger, te Amsterdam geboren
Hij woonde in Amsterdam op het adres in de Oude Brugsteeg met het uithangteken 'in de Gouden Muntbalans'
Adolf (II) was werkzaam tussen 1715 en 1723
Op 04-08-1713 trouwde hij met Dorothea Storck
Zijn opvolger was Martinus (III) de Backer
Van hem is een muntgewichtdoos uit 1715 bekend
Adolf (II) de Backer heeft de blokbeeldenaars van Roelof van der Schure hergebruikt

Op basis van de bovengenoemde informatie over Adolf (I) en Adolf (II) de Backer is de diamantmaat vermoedelijk vervaardigd door Adolf (I) de Backer, en wel omdat er van hem veel karaatdozen bekend zijn
Op grond van dat feit is de diamantmaat als eind 17e eeuws te dateren

IJkmerken

n.v.t. / ongeijkt

Bijzonderheden

Een dergelijke vroege, fraai gesigneerde diamantmaat is uiterst zeldzaam

De diamantmaat is voorzien van de volgende zes maatindelingen:
* 2 1/2, 3 1/2, 4 1/2 en 5 1/2 K (karaten)
* 3, 4, 5, 6 K (karaten)
* 7, 8, 9 K (karaten)
* 1/8, 1/4, 1/2, 3/4, 1, 1 1/4, 1 1/2, 1 3/4, 2, 2 1/4, 2 1/2 en 2 3/4 G (grynen)
* 3, 3 1/4, 3 1/2, 3 3/4, 4, 4 1/4 G (grynen)
* 4 1/2, 4 3/4, 5, 6, 7, 8, G (grynen)

Er bestaat een relatie tussen de diameter van de openingen van de diamant-/parelmaatmaat en de massa van de diamanten en parels die de opening kunnen passeren
Met andere woorden; met de opening/diameter varieert ook de diamantmassa (uitgedrukt in karaten en/of greinen) en de parelmassa uitgedrukt in greinen
De verhouding van een geslepen diamant is namelijk erg belangrijk en staat, hetgeen bij de meeste andere edelstenen niet het geval is, heel nauwkeurig vast
Doordat de verhouding van een geslepen diamant vaststaat, kan aan de hand van de diameter de massa nauwkeurig worden ingeschat

De hoeken waaronder een diamant wordt geslepen zijn in de loop der jaren, al vanaf de 15e eeuw, steeds verder geperfectioneerd
Met de intrede van de computer is zelfs heel nauwkeurig, men zou bij een diamant kunnen spreken over tot in de puntjes, berekend wat de optimale vorm van de diverse slijpvormen, zoals briljant, markies, peer, emeraude, ovaal en hart, is
De hoeken van de facetten en de geslepen vlakken van de steen zijn bij een diamant zo belangrijk omdat daardoor de diamant pas écht gaat fonkelen
Helaas zijn er nog veel diamanten in omloop die niet de juiste verhouding hebben
Daardoor schitteren ze niet alleen optimaal maar wordt er een prijs aan toegekend die op de verkeerde massa is gebaseerd
De diamantprijs wordt namelijk altijd berekend aan de hand van de massa
Als een diamant opnieuw geslepen wordt om een betere verhouding te verkrijgen, krijgt de diamant uiteraard een (veel) lagere massa
Deze exacte proportiegegevens komen tegenwoordig op het eventuele certificaat te staan en vormen één van de parameters of variabelen waarop de waarde van een diamant wordt gebaseerd

Diamant-/parelmaten
Met een diamant-/parelmaat werd de massa van diamanten in karaten en/of greinen (oude spelling: grynen) en van parels in greinen bepaald

Dat gebeurde op basis van de relatie tussen de diameter van de openingen van de diamant-/parelmaat en de massa van de diamanten en parels die de opening kunnen passeren
Doordat de verhouding van een geslepen diamant vaststaat, kan aan de hand van de diameter de massa nauwkeurig worden ingeschat
Met andere woorden; met de opening/diameter varieert ook de diamantmassa (uitgedrukt in karaat en/of greinen) en de parelmassa uitgedrukt in greinen

Een losse diamant wordt meestal gewogen met een nauwkeurige karaatbalans
Doordat de verhouding van een geslepen diamant vaststaat, kan aan de hand van de diameter de massa nauwkeurig worden ingeschat
Berekening van de massa komt bijvoorbeeld van pas als een diamant niet gewogen kan worden omdat die in een sieraad is gezet 
Iedere slijpvorm heeft zijn eigen formule om de massa te berekenen
Bij de briljant is die formule: het karaatgewicht = lengte x breedte x hoogte in mm x 0,0061

Het karaat als massa-eenheid voor edelstenen (waaronder diamanten) en parels
In het Nederlands kent het karaat twee betekenissen:


Als eenheid van goudgehalte/van goudwaarde/van de zuiverheid van goud, feitelijk het goudkaraat
24 karaat goud is gelijk aan 24/24 x 1000 = 1000 delen per 1000 delen fijn, dus puur of zuiver goud 
Bron: www.goudenzilverweging.nl > Documentatie > Goud


Als massa-eenheid voor edelstenen (waaronder diamanten) en parels

Tot ± 1800 gold als massa-eenheid voor edelstenen (waaronder diamanten) en parels:
1 juwelierskaraat = 1/150 Amsterdams ons = 30,880640635/150 gram = 0,205870938 gram = 205,9 mg

Vanaf ± 1800 tot 1912 gold als massa-eenheid voor edelstenen (waaronder diamanten) en parels:
1 karaat = 1/150 Hollands Troois ons = 30,760482500/150 gram = 0,205069883 gram = 205,1 mg

Het karaat werd in de periode vanaf ± 1800 tot 1912 soms gelijk gesteld aan 4 grein
Hoewel de massa van diamanten zelden in greinen werd uitgedrukt was het daarentegen bij parels normaal om de massa in greinen aan te geven
1 karaat = 4 (parel)grein
1 (parel)grein = 1/4 karaat = 0,205069883/4 gram = 0,051267471 gram = 51,267471 mg ofwel ongeveer 51 mg

Pas in 1908 konden er voor het karaat algemene internationale regels worden ingevoerd
Toen werd uiteindelijk op Amerikaans-Frans initiatief een metriek karaat voor edelstenen, waaronder diamanten, en parels vastgesteld en gestandaardiseerd op exact 0,2 gram of 200 milligram 
Nederland voerde bij de Wet van 07-04-1911 (Staatsblad 113), waarin bepalingen werden vastgesteld betreffende het gebruik van de benaming metriek karaat voor de massa van 0,2 gram, het internationaal gestandaardiseerde metrieke karaat van 0,2 gram of 200 mg in
Het metrieke karaat werd onderverdeeld in 100 punten van elk 0,002 gram ofwel 2 milligram

Bronnen:
* www.muntgewicht.nl
* www.goudenzilverweging.nl > Documentatie > Goud
* www.goudenzilverweging.nl > Documentatie > De oorsprong van het karaat; de Ceratoniazaden.
* www.goudenzilverweging.nl > Gewichten > Karaatgewichten

Inventarisnummer

n.v.t. / Particuliere collectie

Foto's

Ton van den Brandt